'n Jammerlike affêre

Die eerste woord wat jy uit enige volbloed Britse baba se mond sal hoor is nie pint of bingo soos wat algemeen aanvaar word nie. nee. Dis sorry.

Jammer, hoe laat is dit? Jammer, weet jy waar's die stasie?

As die bus op jou voet stil hou, sê jy jammer. As iemand jou uit die grond uit loop, is jy jammer.

Niks vreems vir Suid-Afrikaners nie. Ons is immers ook lief vir Jammer. Jammer dat ek leef, en so. Dis te blameer op die ingebore Calvinistiese skuldgevoelens, maar natuurlik ook op Antjie "Jammer mamma dat ek nie is wat ek so graag vir jou wil wees nie" Krog.

As ek of Rudi ons oudste broer se verkeerde knoppies gedruk het (soos deur hom te spot omdat hy 'n sekere reël uit 'n Antjie Krog gedig in 'n Moedersdagkaartjie gebruik om punte te wen), het hy gewoonlik gesê: Ooo, jy gaan jammer wees! En gewoonlik was ons. Maar al het ons vir tien minute lank ekisjammerekisjammerekisjammer geskree, het die houe wat op ons gereën het nie minder simpatiek geword nie. So, soms beteken jammer net mooi niks.

Tog, in die groter wêreld kan jammer wel 'n impak hê. Die meeste mense kan 'n verskoning baie effektief gebruik om hulself te verontskuldig.

Die Nazi's het probeer. Die Britte, die Afrikaners... Hierdie week het Beckham dit gedoen omdat hy aspris 'n geel kaart gekry het. Maar, o wee, Tony Blair het volstrek geweier om die J-woord te sê. Hy't om verskoning gevra, ja. Maar nie jammer gesê nie. (Nee ek weet ook nie wat die verskil is nie.)

Maar hoekom moet hy jammer sê as hy nie is nie? 'n Mens moet tog sê wat jy dink en nie wat jy dink jy moet nie. Dit verstom my ook dat die Britte skielik nie die reëls van hul eie etiket ken nie. Ek meen as iemand sy drank oor jou mors moet JY sê jy's jammer. Dus, as jy die Irakis gaan bom, is dit mos hulle wat moet jammer sê? Ek's seker Saddam sit vanaand iewers dikbek in 'n kamer terwyl iemand 'n skerp wit lig in sy gesig skyn en sê: Sê jy's jammer! En bedoel dit!

(Klets Oct 2004)